Astygmatyzm jest wadą układu wzrokowego, polegającą na tym, że oko nie ma jednakowej mocy we wszystkich przekrojach. W przypadku astygmatyzmu regularnego możemy wyróżnić dwa główne przekroje, w których występują dwie różne moce układu optycznego. Miarą astygmatyzmu jest różnica mocy między tymi dwoma przekrojami. W większości przypadków za astygmatyzm odpowiada rogówka, choć wyróżnić można także astygmatyzm soczewkowy. W przypadku oka obarczonego astygmatyzmem na siatkówce powstaje nieostry obraz zarówno przedmiotów dalekich jak i bliskich. Astygmatyzm jest najczęściej wadą wrodzoną. Może także powstać w przypadku urazów oka lub chorób rogówki.
W celu korekcji astygmatyzmu stosuje się soczewki sferocylindryczne. W praktyce wykorzystuje się jeszcze aktualnie dwa rodzaje zapisów na recepcie okularowej. Jeden zapis z cylindrem dodatnim, drugi z cylindrem ujemnym.
Przykład:
sph +4,00 cyl +1,00 ax 90 – zapis z cylindrem dodatnim
sph +5,00 cyl -1,00 ax 180 – zapis z cylindrem ujemnym
Uwaga! Powyższy przykład jest zapisem tej samej soczewki korygującej tą samą wadę wzroku (w tym przypadku astygmatyzm nadwzroczny).
Czasami zdarza się, że używanie zamiennie dwóch sposobów zapisów prowadzi do powstania nieporozumień i obaw pacjentów o prawidłowość wykonania okularów z zapisem recepty okularowej.